گزارش مکتوب... آذربايجان شرقي قطب دوم توليد تخم مرغ در کشور

استان آذربایجان شرقی یکی از مهمترین استان های کشور در صنعت مرغداری است و نقش بسیار مهمی در تولید فراورده های طیور و تامین پروتئین جامعه دارد.
میزان تولید تخم مرغ و جوجه یکروزه استان بیش از مصرف آن است و همواره بخش قابل توجهی از این تولیدات به سایر استان ها و یا کشورهای همسایه صادر می شود.
استان آذربایجان شرقی دارای 336 واحد مرغ تخمگذار با ظرفیت 9 میلیون و 200 هزار قطعه است که از این تعداد، 198 واحد با ظرفیت 6 میلیون و 558 هزار قطعه فعال است.
این استان با 75 هزار تن تولید تخم مرغ، رتبه دوم کشور را با 10 درصد تولید کشور بعد از استان تهران دارا است.
سلطانی کارشناس تغذیه درباره فوائد تخم مرغ می گوید: تخم‌مرغ منبع بسیار غنی پروتئین دارای حدود 6 گرم پروتئین با ارزش بیولوژیکی بسیار بالا است و در مقایسه سایر منابع پروتئینی مثل لبنیات، گوشت‌ها و حبوبات غنی‌تر است .
زرده تخم مرغ در رشد اطفال نقش موثری دارد و برای بیماران دارای مرض قند و زخم معده استفاده از تخم مرغ مفید است و قوای از دست رفته بیمار را جبران می کند.
وی می افزاید: تخم‌مرغ دارای تمام اسید آمینه‌های ضروری و حاوی ویتامین‌های مهم و مورد نیاز بدن از جمله ویتامین‌های E، D، A، B، اسیدفولیک، ریبوفلاوین و به ویژه کولین است و زرده تخم مرغ دارای فسفر، کلسیم، کلر، پتاسیم، سدیم، گوگرد و آهن است.
موادی بنام اسید پانتوتینک در تخم مرغ وجود دارد که مانع ریزش مو می شود.
سلطانی می گوید: مصرف تخم مرغ علاوه بر حفظ سلامت بدن، برای هوش و عملکرد ذهنی مفید است، نکته قابل توجه آن است که قسمت اعظم چربیهای موجود در زرده تخم مرغ، از نوع غیر اشباع هستند و هیچ ارتباطی با افزایش کلسترول ندارند.
رئیس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان ‌شرقی می گوید: در سال 1390، تولید سرانه تخم مرغ استان حدود 20 کیلوگرم و مصرف سرانه استان نیز حدود 11 کیلوگرم بود و مازاد تولید تخم مرغ استان درهمین سال 32 هزار و 275 تن بود.
مسعود محمدیان افزود: سالانه 75 هزار تن تخم مرغ در این استان تولید می شود در سال 1389 حدود 24 تن تخم مرغ به ارزش 106 هزار دلار و5 تن زرده تخم مرغ به ارزش 41 هزار دلار به خارج از کشور صادر شد.
وی در ادامه گفت: بزرگترین و پیشرفته ترین مرغداری مرغ تخمگذارصنعتی کشور واقع در کشت و صنعت آذربایجان خاوری به ظرفیت 2 میلیون قطعه مرغ تخم گذار و500 هزار قطعه پولت، در شهرستان شبستر از توابع استان آذربایجان شرقی به زودی به بهره برداری می رسد.
مسعود محمدیان افزود: این مرغداری صنعتی که به آخرین فناوری روز دنیا مجهز است و توان تولید و بهره وری بالائی ایجاد می کند.
رئیس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان ‌شرقی می گوید: ایجاد و بهره برداری از 6 کارخانه جنبی، شامل کارخانه خوراک دام و طیور، فرآوری تخم مرغ، تولید کود آلی، فرآوری گوشت مرغ و تولید سوسیس و کالباس و ایجاد کشتارگاه صنعتی با هزینه کارکرد 400 میلیارد ریال، این واحد کشت و صنعت را در ردیف بزرگترین واحدهای تولید صنعتی محصولات کشاورزی در کشور قرار می دهد.
وی افزود: با آغاز بکار این واحد تولیدی تا یک ماه آینده، ظرفیت واحدهای مرغداری مرغ تخمگذار استان به حدود 10 میلیون قطعه افزایش خواهد یافت.
مدیر امور طیور سازمان جهادکشاورزی هم با بیان اینکه شهرستان مراغه با 56 واحد مرغ تخمگذار فعال، بیشترین میزان تولید تخم مرغ در استان در اختیار دارد، افزود: شهرستان‌های تبریز و بناب به ترتیب با 36 و 26 واحد مرغ تخمگذار فعال، رتبه‌های دوم و سوم را در آذربایجان شرقی به خود اختصاص داده‌اند.
جاوید بهروزین ابراز امیدواری کرد: با ترویج فرهنگ مصرف تخم مرغ، سرانه مصرف تخم مرغ در کشور را به سرانه 20 کیلو در سال، معادل سرانه مصرف کشورهای پیشرفته نظیر ژاپن و دانمارک برسانیم.
غفور عبداللهی معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی، با اشاره به روند مطلوب تولید تخم مرغ در سطح استان گفت: روزانه بیش از 210 تن تخم مرغ در واحد های مرغ تخمگذار استان تولید و به بازار های مصرف عرضه می شود.
احد بدیهه مدیرعامل اتحادیه تعاونی های کشاورزی مرغداران مرغ تخمگذار آذربایجان شرقی هم درباره مهم ترین مشکل مرغداران گفت: مرغداران با کمبود نقدینگی روبه رو هستند و با درنظر گرفتن بالا بودن قیمت نهاده ها هر ساله با ضرر مواجه می شوند.
مدیر کارخانه پارس آیلین مهر از کارخانه های فرآوری تخم مرغ در استان که رتبه ی سوم کارآفرین برتر استان آذربایجان شرقی در سال 1386 را به خود اختصاص داده است می گوید: تولید مایع پاستوریزه از جمله کارهای با خطرپذیری بالا است که در کشور ما جا برای کار بسیار دارد
فهیمه دخانچی با اشاره به این تولید این محصول در این کارخانه افزود: گروه پارس آیلین مهر که از کارخانه های فرآوری تخم مرغ دراستان است، محصولاتی از جمله مایع پاستوریزه ی تخم مرغ، تخم مرغ بسته بندی شده، پودر تخم مرغ و پودر پوسته ی تخم مرغ را تولید می کند که هر یک از این محصولات در بخش ویژه ی خود کاربرد دارد.
شمس اله فتحی، از شهرستان ملکان با تولید سالانه 56000 تن تخم مرغ، مرغدار نمونه مرغ تخمگذار با ظرفیت 200 هزار قطعه، در سال 1390 بود.
وی درباره علل انتخاب خود به عنوان مرغدار نمونه مرغ تخمگذار استان می گوید: ارتقای کیفی تخم مرغ تولیدی از نظر بهداشت و پایین آوردن هزینه تولید تخم مرغ، از دلایل انتخابش بود.
فتحی درباره چگونگی افزایش کیفیت تخم مرغ گفت: با بکارگیری قفس های تمام اتوماتیک در واحد مرغداری توانستم بهداشت تخم مرغها را تامین کنم و تخم مرغ هایی با کیفیت تر داشته باشم.
شمس اله فتحی درباره مشکلات این کار هم می گوید: اصلی ترین مشکل ما، بالا بودن عوارض گمرک در صادرات است بطوری که وجود عوارض 40 درصدی برای هر کیلو تخم مرغ، برای صادرکننده صرف نمی کند.
وی می افزاید: در وضع فعلی، تنها فروش داخلی برای تولید کننده به صرفه نیست بنابراین از مسئولان مربوطه درخواست می کنم برای حمایت از تولیدکنندگان، مشکلات پیش روی صادرات را حل کنند تا از این طریق ارزآوری را برای کشور به ارمغان آورند.
فتحی افزود: تخم مرغ ایران توانایی رقابت و حضور در بازارهای جهانی را به علت داشتن کیفیت مناسب و قیمت تمام شده دارد؛ کیفیت تخم مرغ ایران حتی از ترکیه و بعضی کشورهای همسایه نیز بیشتر است و در وضع فعلی نبود تخم مرغ ایران در بازارهای جهانی، فرصتی برای حضور تخم مرغ ترکیه در این بازارها شده است.
جایگاه ایران در تولید تخم مرغ در سال 2000 پانزدهم ، در سال 2009 دوازدهم و در سال 2012 به رتبه دهم ارتقاء یافت.
تهران، آذربایجان شرقی و خراسان رضوی مهمترین استانهای تولید کننده تخم مرغ در کشور هستند.