وقتی مرغ‌های متهم برای «تیلاپیا» حرف درآوردند
سمانه‌سادات فقیه سبزواری: ماهی تیلاپیا که دارای قدمت پرورش 4 هزار ساله است در بیش از 130 کشور دنیا پرورش داده شده و به تمام جهان صادر می‌شود، کشور آمریکا رتبه نخست واردات و مصرف این ماهی را در جهان دارد.
ماهی تیلاپیا با ورود به کشور ایران، جایگاه ویژه‌ای در بازار مصرف آبزیان به خود اختصاص داده و به عنوان شناخته‌شده‌ترین ماهی کشور محسوب می‌شود که در سفره‌های ایرانی جای گرفته است ولی با وجود استقبال گسترده از این ماهی، سخنان بسیاری پشت سر این ماهی به میان آمده و نظرات گوناگونی داده شده است.
اگر بخواهیم نیم‌نگاهی به برخی مطالب در این زمینه بیندازیم می‌شود به مطلبی که سال گذشته در یکی از سایت‌های خبری با عنوان «آیا مصرف ماهی تیلاپیا به سلامت قلب کمک می‌کند؟» اشاره کرد که بحث جنجال‌برانگیزی را در سطح کشور به دنبال داشت و پس از آن در برخی وب سایت‌های خبری بدون استناد به منبع علمی موثقی مطالبی را علیه این ماهی منتشر کردند.
در این میان برخی افراد که از نظر علمی جایگاهی نداشتند به اظهار نظر پرداختند و مصرف این ماهی را منجر به عوارض قلبی، آلزایمر و التهاب روده دانستند، بازار غیبت پشت سر این ماهی روز به روز داغ‌تر شد و برخی رسانه‌های دیگر مردم را به ترغیب مصرف این ماهی به صورت اعتدالی دعوت کردند، جای پرسش بود که چرا برخی برای قتل نفس این ماهی شمشیر بسته بودند؟
جای تامل دارد در ارتباط با این ماده پرمصرف که به عنوان چهارمین غذای آمریکا تبدیل شده و سر سفره ایرانیان جای خود را باز کرده است کمی بیشتر تحقیق کرده و با شایعه‌پراکنی، مردم را پریشان نکنیم.
براساس تحقیقات صورت گرفته متخصصین تغذیه می‌گویند این ماهی مقدار بسیار کمتری اسید چرب امگا 3 دارد؛ در صورتی که پزشک شما را به مصرف ماهی توصیه کرد به دنبال ماهی‌های متنوعی باشید که درصد بالاتری امگا 3 دارند، تیلاپیا به اندازه دیگر غذاهای دریایی، امگا 3 بسیار کمی دارد و بسیار کم چرب است که با توجه به این مسئله شاید مردم نخواهند هر روز تیلاپیا بخورند؛ اما این نکته به معنای این نیست که باید به صورت کلی از مصرف این ماهی اجتناب کرد. {1}
پس از فروکش کردن هیاهوهای رسانه‌ای با عنوان اینکه تیلاپیا از فضولات دیگر حیوانات تغذیه می‌کند دکتر مینو شیرازی متخصص تغذیه و استاد دانشگاه شهید بهشتی بیان کرد: تمامی ماهی‌ها به دلیل داشتن اسیدهای چرب امگا 3 بسیار مورد توجه هستند و فواید بسیاری برای پیشگیری از بیماری‌هایی مانند بیماری قلبی عروقی، سرطان‌ها، بیماری‌های التهابی دارند.
این محقق حوزه سلامت با اشاره به مصرف ماهی تیلاپیا گفت: ماهی تیلاپیا گرچه از نظر میزان چربی امگا 6 مشابه یک همبرگر معمولی است، اما گوشت قرمز چربی‌های اشباع شده دارد که ماهی تیلاپیا اسیدهای چرب اشباع نداشته و از امگا 3 کمی برخوردار است و می‌شود از این نوع ماهی به عنوان منبع پروتئین و ماده غذایی که دارای چربی‌های اشباع شده نیست در مصرف غذایی بهره برد.
شایعاتی که در رابطه با ماهی تیلاپیا عنوان شده است تمامی ندارد تا جایی که سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی نیز به سخن آمده و در گفت‌و‌گو با رسانه‌ها بیان کرده است: تمام شایعات مربوط به ماهی تیلاپیا کذب است و این ماهی با نظارت دامپزشکی وارد می‌شود و مشکلی وجود ندارد.
یادداشت مدیرکل دفتر بهبود کیفیت سازمان شیلات دکتر عیسی گل‌شاهی نیز که در رسانه‌ها منتشر شد تمام شایعات را تکذیب و موارد مطرح شده را ضد و نقیض و بدون داشتن پشتوانه علمی و دقت نظر عنوان کرد.
به گفته این مسئول، اطلاعات منتشر شده در ارتباط با این ماهی، انحرافی بوده و با نتیجه‌گیری غلط برای عموم مردم ارائه شده است. شاید تمام این شایعات به این خاطر بود که بازار مرغ که به گفته متخصصان تغذیه حتی درصدی امگا 3 ندارد گرم شود و کمتر سفره‌ای به تیلاپیا رنگین شود.
ماهی تلاپیا سفره‌های ایرانی را رنگین کرده و در آب‌های ایران شناور شده تا کمتر نیاز به واردات باشد، این ماهی خوش طعم که حتی نظر کسانی که بو و طعم ماهی را نمی‌پسندند به خود جلب کرده است به بازار قم آمده و در سفره قمی‌ها نیز به خوبی جا خوش کرده است.
دکتر مهدی رفیعی مدیرکل دامپزشکی استان قم با تکذیب شایعات مربوط به این ماهی اظهار کرد: نکات لازم در مورد کیفیت این ماهی از سوی مسئولان شیلات کشور و متخصصان تغذیه گفته شده است که در این زمینه نگرانی‌های مردم را برطرف می‌کند.
وی با بیان اینکه دامپزشکی بر سلامت عرضه ماهی تیلاپیا در بازار به صورت جدی نظارت دارد، تصریح کرد: تیلاپیا از هنگام ورود به گمرکات ایران مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته و پس از گذر از مراحل قرنطینه برای بسته‌بندی و عرضه به بازار ارسال می‌شود.
مدیرکل دامپزشکی استان قم در ادامه با تاکید براینکه تیلاپیا از نظر دامپزشکی مورد تایید است، متذکر شد: دامپزشکی بر عرضه سلامت این ماهی در بازار نظارت دارد.
رفیعی با تاکید براینکه مصرف فیله ماهی به صورت بسته‌بندی توصیه می‌شود، گفت: از مصرف فیله ماهی تیلاپیا به صورت فله خودداری کنید و فیله بسته‌بندی تیلاپیا مورد تایید دامپزشکی است.
ارزش غذایی تیلاپیا را اگر بخواهیم مورد بررسی قرار دهیم، یک وعده 100 گرمی تیلاپیا را که مصرف کنیم، 81 درصد انرژی که حاصل می‌شود ناشی از پروتئین و 19 درصد ناشی از چربی و در ماهیان چرب‌تر نظیر کپور 60 درصد پروتئین و 40 درصد چربی است.
این ماهی خوش طعم که در استان قم توانسته رنگی بر سفره‌های قمی بیافزاید تاکنون شکایتی مبنی بر آلودگی یا بیماری ناشی از مصرف را به دنبال نداشته است شاید همه این هیاهوها برای این بود که بازار مرغ‌های متهم گرم شود.
