انقراض نسل ماهیان کیلکا در دریای خزر کماکان نگران کننده است

ˈعلی اصغر مجاهدیˈ روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا افزود: گروه آبزیان شانه دار (ژله فیش) با نام علمی منمیوپ سیسلیدی Mnemeiopsi leidy، از آبزیان بومی اقیانوس اطلس در سواحل قاره آمریکاست. این گروه با ورود به هر منقطه، صدمات سنگینی به اکوسیستم و جانداران آن منطقه وارد کرده است.

معاون صید و بنادر صیادی سازمان شیلات ایران گفت: گروه آبزیان شانه دار در دهه هفتاد هجری خورشیدی با مخزن توازن کشتی ها از دریای سیاه و از طریق رودخانه دن، کانال ولگا- دن و رودخانه ولگا وارد دریای خزر شده و با تغذیه از لارو و تخم ماهی کیلکا، ذخایر این نوع ماهی را در دریای خزر با خطر نابودی مواجه ساخته است.

از زمان ورود شانه دار مهاجم به خزر، میزان پلانکتون های جانوری ۷۵ درصد کاهش یافته است. از آن جا که پلانکتون های جانوری، غذای اصلی ماهی کیلکا و تمامی بچه ماهی ها است، شمار کیلکاها و انواع ماهی هم کاهش چشمگیری داشته است. از آن جا که کیلکا مهمترین غذای ماهیان خاویاری، ماهی آزاد و فک دریای خزر است، به جمعیت این گونه ها هم آسیب رسیده است. به این ترتیب کل زنجیره غذایی دریای خزر با ورود مهاجم شانه دار با اختلال مواجه شده است.

معاون صید و بنادر صیادی سازمان شیلات با استناد به این که آبزیان شانه دار آب های شور و گرم را می پسندد و سواحل ایران در جنوب خزر چنین شرایطی دارد، تصریح کرد که ایران بیش از سایر کشورهای حوزه خزر از وجود آبزیان شانه دار آسیب دیده و برداشت صیادان ایرانی از ماهیان کیلکا در خزر بشدت کاهش یافته است.

به گفته وی، در سال 1378، صیادان ایرانی بیش از 95 هزارتن ماهی کلیکا از دریای خزر صید کردند. در حالی که با افزایش مهاجم شانه دار در دریا، در سال 1379 میزان برداشت کیلکا به 78 هزار تن رسید که 15 هزار تن کاهش را نشان می داد.

مجاهدی افزود: به رغم اقدام هایی در مقابله با آبزیان مهاجم شانه دار، میزان برداشت ماهی کیلکا در سال 1389 به 27 هزار تن و در سال 1390 به 21 هزار تن کاهش یافت.

وی تعدیل شناورهای صیادی کیلکا از 207 فروند به 80 فروند را از اقدامات موثر در حفظ ذخایر ماهی کیلکا در خزر دانست.

این مقام مسئول گفت: در این راستا تعداد قابل توجهی از جامعه صیادی و برخی شرکت های صیادی تعدیل شدند که این امر تاثیر مطلوبی بر بازسازی ذخیره ماهیان کلیکا داشته است.

وی ادامه داد: با تعدیل برخی از شرکت های صیادی، ناوگان، شناورها و مجوز صید آنان از سوی دولت خریداری و خسارت صیادان نیز جبران شد.

مجاهدی اظهار کرد: در صید ماهیان استخوانی شمال کشور نیز سال گذشته دولت برخی از شرکت های صیادی پره را خرید و در این راستا در حدود 10 میلیارد تومان برای تعدیل پره های صیادی هزینه کرد.

وی تصریح کرد که تعدیل شرکت های صیادی در سال 1391 جزو قانون برنامه سازمان شیلات کشور نبود، اما این برنامه مجددا در سال 1392 دنبال و اجرایی خواهد شد.

شانه دار مهاجم ماهی کوچکی است از خانواده ژله فیش ها که کمتر از هشت سانتی متر طول دارد و 98 درصد بدنش را آب تشکیل می دهد.

این موجود اشتهای سیری ناپذیری دارد و از نئوپلانگتون ها (خوراک اصلی کیلکا) و تخم و لارو کیلکا تغذیه می کند.

دریای خزر دارای سه نوع ماهی کیلکا از جمله کیلکای آنچوی، کیلکای معمولی و کیلکای چشم درشت است که بیش از همه کیلکای آنچوی و کلیکای معمولی خوراک آبزی شانه دار مهاجم می شود.

شانه دار مهاجم در آبهای شور و گرم دریا بهتر رشد می کند، بنابراین از آنجا که آب های ایران دارای چنین شرایطی است، زیان ایران از این حیث بیشتر از کشورهای حوزه دریای خزر است.