نیاز ۲.۲ میلیون تنی کشاورزی به عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم

به نقل از موسسه پژوهشهای برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی ایران، براساس برآوردی که مؤسسه تحقیقات خاک و آب، انجام داده است، حداقل عناصر مورد نیاز بخش کشاورزی معادل 2268 هزار تن از عناصر نیتروژن، فسفر و پتاس (شامل؛ 1644 هزار تن نیتروژن، 406 هزار تن فسفر و 218 هزار تن پتاسیم)‌ است. این عناصر با ترکیبات مختلفی در کودهای شیمیایی وجود دارد.

بر همین اساس نیاز کشور به کودهای اوره 3573 هزار تن، سوپر فسفات تریپل 882 هزار تن و نهایتاً سولفات پتاسیم 436 هزار تن می‌باشد که این میزان از طریق کودهای دیگر نیز قابل تأمین است. همچنین مطالعات متعددی که توسط مؤسسه تحقیقات خاک و آب انجام شده موید آن است که میزان نیاز کشور به انواع کود حدود 4 الی 5 میلیون تن می‌باشد.

براساس آخرین آمار سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، در سال 1392، مقدار 3627 هزار تن کود اوره توسط مجتمع‌های پتروشیمی تولید شده است.

مقادیر توزیع انواع کود توسط وزارت جهاد کشاورزی در سال 1392 معادل 1840 هزار تن بوده است. از این میزان 1649 هزار تن توسط شرکت خدمات حمایتی و 191 هزار تن کود اوره توسط اتحادیه‌های تعاون روستایی در مناطق مختلف کشور توزیع شده است.

در سال 1392 شرکت خدمات حمایتی کشاورزی حدود 450 هزار تن کود وارد کشور نموده است و مجتمع‌های پتروشیمی نیز 1700 هزار تن کود اوره صادر نموده‌اند.

علی‌رغم وجود تکالیف قانونی مبنی بر واگذاری تصدی‌های دولتی شرکت خدمات حمایتی با حدود 90 درصد تدارک و توزیع انواع کودهای بخش کشاورزی همچنان اصلی‌ترین عامل محسوب می‌شود و سهم بخش غیردولتی نیز درخصوص توزیع کودهای شیمیایی حدود 10 درصد است.

آمار سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحّد (FAO) نشان‌دهنده این واقعیت است که براساس شاخص مصرف کود در یک هکتار، ایران نسبت به میانگین مصرف در مناطق مختلف جهان رتبه پایینی دارد. لیکن به دلایل گوناگونی که در خلال گزارش به آن اشاره خواهد شد مصرف نامتناسب کود در کشور وجود دارد.

درحال حاضر تأمین و توزیع کود به شرکت خدمات حمایتی کشاورزی سپرده شده است. سیاست‌گذاری‌ها در بخش کشاورزی بر کاهش تصدی‌های دولتی و سپردن آن‌ها به بخش غیردولتی تأکید دارند، لذا باید سازوکار تأمین و توزیع نهاده‌های کشاورزی تغییر کرده و این امور ضمن حمایتی که از کشاورزان (پرداخت مستقیم یارانه به نهاده‌ها یا حمایت به طرق دیگر)‌ می‌شود، به بخش غیردولتی سپرده شود، البته تغییر نظام تأمین و توزیع کود شیمیایی از وضعیت فعلی که در آن دستگاه‌های دولتی متولی موضوع هستند به وضعیتی که در آن امور به عهده بخش غیردولتی گذاشته شده، مستلزم ملاحظاتی است که در متن گزارش به آن اشاره شده است.