سوغات نيوزيلندي‌ها براي افشاري‌ها
در شرايط حاضر با توجه به بهره‌وري پايين، گوسفندداري به روش سنتي بخصوص در سال‌هايي كه به علت شرايط آب و هوايي، مراتع فقيرتر مي‌شوند به‌صرفه نيست و با توجه به هزينه‌هاي تمام‌شده، گوشت گوسفند ايراني قيمت بالايي دارد. در چنين شرايطي، افزايش چندقلوزايي مي‌تواند به عنوان يكي از راهكارهاي افزايش بهره‌وري باعث سودده‌شدن گوسفندداري در شرايط نيمه‌متمركز شود.
در اين ارتباط، محققان دانشگاه زنجان از چند سال پيش طرحي را براي انتقال ژن چندقلوزايي به يكي از بهترين نژادهاي گوسفند گوشتي ايران (نژاد افشاري) آغاز كرده‌اند كه تاكنون نتايج قابل توجهي حاصل شده است.
دكتر داريوش سليمي، عضو هيات علمي دانشگاه زنجان و مجري طرح با اشاره به اهميت افزايش چندقلوزايي در افزايش بهره‌وري توليد گوسفندان گوشتي گفت: با توجه به اين كه مقدار زيادي خوراك در نژادهاي داراي چربي لاشه بالا صرف توليد چربي ميشود كه ارزش اقتصادي و غذايي چنداني ندارد با انجام كارهاي اصلاح نژادي در اين خصوص، راندمان خوراك و در نتيجه بهره‌وري افزايش خواهد يافت. در صورت افزايش سرعت رشد بره‌هاي توليدي همراه با صفات مطلوب ديگر مي‌توان دامي ايده‌آل براي نگهداري در شرايط مختلف بخصوص شرايط متمركز و نيمه‌متمركز ايجاد كرد.
وي خاطرنشان كرد: گوسفند افشاري يكي از نژادهاي سنگين‌وزن گوسفندان ايران است كه وزن تولد، سرعت رشد و وزن از شيرگيري در اين گوسفند در مقايسه با ساير نژادهاي ايران قابل توجه است؛ لذا مي‌توان اين نژاد را يكي از نژادهاي گوشتي گوسفند ايران به حساب آورد كه از ظرفيت مناسبي براي توليد گوشت برخوردار است و مي‌تواند نقش مهمي در تامين گوشت قرمز منطقه ايفا كند.
سليمي با بيان اين كه اين نژاد، پايه مناسبي براي كار اصلاحي در زمينه افزايش سرعت رشد، چندقلوزايي و افزايش راندمان لاشه است، تصريح كرد: طرح انتقال ژن چندقلوزايي براي اولين بار در كشور سال 86 با حمايت سازمان جهاد كشاورزي در دانشگاه زنجان آغاز شد. طرح با واردكردن سلول‌هاي جنسي از كشور نيوزيلند و از نژاد برولامرينو آغاز شد. اين نژاد تركيبي است از 75 درصد نژاد گوشتي رامني و 25 درصد نژاد پشمي مرينو كه حاوي ژن مورد نظر است. ژن FecB مهم‌ترين ژن شناخته‌شده موثر بر چندقلوزايي است كه نسبت به ساير ژن‌هاي شناخته‌شده در اين ارتباط از مزاياي بيشتري برخوردار است.
وي تصريح كرد: طي پنج شش سال مراحل انتقال ژن به نژاد افشاري، تاكنون نتايج بسيار قابل توجهي حاصل شده به طوري كه متوسط بره‌زايي گوسفندان افشاري از 2/1 به 9/2 افزايش يافته است. علاوه بر افزايش چندقلوزايي، بره‌هاي حاصل از طرح از نظر ميزان و سرعت رشد نيز از شرايط مناسب‌تري نسبت به هر دو پايه پدري و مادري برخوردار هستند.
سليمي اضافه كرد دام‌هاي حاصل از اين طرح نسبت به گوسفندان افشاري معمولي ميزان چربي كمتري در ناحيه دنبه، احشا و پشت ذخيره مي‌كنند.
وي افزود: درخصوص پيگيري اين طرح تحقيقاتي چند ساله در سال 90 شركتي به منظور انتقال يافته‌هاي طرح‌هاي تحقيقاتي افزايش چند قلوزايي و افزايش راندمان لاشه به گله‌هاي دامداران توسط محققان مجري طرح در مركز رشد فناوري دانشگاه زنجان و با حمايت دانشگاه و سازمان جهاد كشاورزي استان زنجان تاسيس شد. شركت داراي بخش‌هاي آزمايشگاهي و ايستگاه گله تحقيقاتي است كه مجموعه آزمايشگاهي آن در پژوهشكده فناوري‌هاي نوين زيستي دانشگاه زنجان و گله تحقيقاتي در ايستگاهي به مساحت 450 هكتار واقع در 35 كيلومتري غرب زنجان مستقر است.
سليمي تصريح كرد: هدف اين ايستگاه تحقيقاتي در مرحله اول انتقال الل‌هاي ژن FecB از طريق لقاح طبيعي و مصنوعي به دام‌هاي دامداران متقاضي است. در گله‌هاي تحت پوشش به مدت چهار سال رديابي الل‌هاي اين ژن به روش‌هاي ژنتيك مولكولي انجام ميشود تا دامدار در سال‌هاي آينده، بره‌هاي نر حاوي ژن و داراي ساير صفات ممتاز را به عنوان دام مولد انتخاب كند. علاوه بر انتقال يافته‌هاي بيان‌شده به گله‌هاي دامداران متقاضي، ايستگاه، برنامه‌اي تحقيقاتي به مدت 10 سال را براي اصلاح صفاتي از قبيل افزايش سرعت رشد، كاهش ميزان چربي و افزايش كيفيت لاشه طراحي كرده كه از سال‌ها قبل توسط محققان در حال اجرا بوده و اميد است طي اين مدت به نتايج مطلوب تكميلي دست يابد.
وي خاطرنشان كرد: گله اصلي اين طرح پژوهشي 400 راس و گله‌هاي هدف بالغ بر 50 هزار راس گوسفند با اولويت گله‌هاي دامداران استان زنجان است.
سليمي در پايان تصريح كرد: در اين طرح ضمن انتقال و تثبيت صفت مطلوب چندقلوزايي در گوسفندان افشاري به حفظ بوميت اين نژاد توجه شده است.
