گزارش مکتوب ...صرفه جویی ارزی باتوسعه سطح زیرکشت کلزا

براساس آمارهای سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان، حدود 90درصد نیاز روغن خوراکی کشور با واردات این محصول تأمین شده و سالانه حدود2میلیارد دلار ارز هم برای تهیه آن ، هزینه می شود ، این درحالی است که می توان باکشت گیاهان روغنی از جمله کلزا که دانه آن حاوی 40تا 48درصد روغن وکنجاله آن نیز دارای 18 تا 24 درصد پروتئین است ، علاوه بررونق صنعت روغن کشی و تامین نهاده های دامی از خروج ارز از کشور جلوگیری کرد.
کارشناسان تغذیه معتقدند دانه روغنی کلزا به دلیل ترکیب مناسب اسیدهای چرب غیراشباع و درصد پایین اسیدهای چرب اشباع از باکیفیت ترین روغن های خوراکی است ونقش مهمی در بهبود تغذیه وسلامت جامعه دارد.
براساس اعلام سازمان جهادکشاورزی گیلان اگرچه وسعت زیر کشت این گیاه دراین استان گیلان نسبت به استانهای دیگر ناچیز است اما امسال وسعت کشت این محصول در گیلان103هکتار بیشتر از پارسال بود ، امسال کشاورزان گیلانی در 178هکتار از زمینهایشان کلزا کشت کردند .
افزایش درآمد خانوارهای روستایی، ایجاد اشتغال درفصل بیکاری کشاورزان، نیازبه آب کم، افزایش حاصلخیزی وجلوگیری ازفرسایش خاک،از بین رفتن آفات وبیماری ها و درنتیجه کاهش مصرف کودوسموم، رونق صنعت روغن کشی و نیز تامین خوراک دام از مهم ترین مزایای کشت کلزا است.
مدیرجهاد کشاورزی رودبار که شهرستانش با100هکتار سطح زیر کشت کلزا بیشترین سهم را درتولید این گیاه روغنی درگیلان دارد درگفتگو باخبرنگارواحدمرکزی خبرگفت: مساعد بودن شرایط آب و هوایی و پایین بودن میزان رطوبت دررودبار، موجب شده باردهی کلزا در این شهرستان نسبت به دیگر شهرستانهای استان افزایش یابد.
آقای طوفانی می گوید: پارسال کشاورزان رودباری در60هکتار از زمینهایشان کلزا کشت کرده بودند که امسال پرداخت 85 هزار تومان یارانه ی نقدی برای هرهکتار کلزا کاری، سبب شد سطح زیرکشت این محصول در رودبار 66 درصد- معادل40هکتار- بیشتر از پارسال شود.
وی با اشاره به درآمد زا بودن کشت کلزا بویژه درقالب کشت دوم می گوید:بیشترکشاورزان پس از برداشت گندم وجو ودر نیمه دوم سال که تقریبا بیکارند می توانند با کشت کلزا درآمد قابل توجهی کسب کنند.
مدیرجهاد کشاورزی رودبار با مقایسه هزینه و میزان تولید گندم وکلزا درهر هکتارگفت:اگرچه هزینه تولید گندم و کلزا به ترتیب520 و 550 هزار تومان در هکتار ومتوسط عملکرد این دو محصول هم به ترتیب هزار و300 و هزار و200کیلوگرم است اما درآمد تولید کلزا 3 تا 4برابر تولید گندم است.
درآمد حاصل از یک هکتارگندمزار حدود 420هزار تومان ودرآمد ناشی از هرهکتار مزرعه کلزا حدود یک میلیون و500 هزار تا 2 میلیون تومان است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان هم درگفتگوباخبرنگارواحد مرکزی خبر با بیان اینکه وسعت کشت کلزا درگیلان با توجه به شرایط آب وهوایی و قیمت آن در 10 سال گذشته از 10 تا 500 هکتار متغیر بوده است گفت: امسال کلزاکاران گیلانی در178 هکتار از زمنیهای خود کلزا کاشتند که تاکنون 175 تن محصول به ارزش حدود 300 میلیون تومان برداشت کرده اند .
آقای بنیادی می گوید:این درحالی است که درفصل زراعی گذشته فقط در 75 هکتاراز زمین های کشاورزی گیلان کلزا کشت و حدود 19تن محصول از این زمینها برداشت شده بود.
کشت کلزا از مهرماه و برداشت آن هم ازخرداد سال بعد آغازمی شود.
وی با اشاره به این که قیمت تضمینی کلزا امسال، هزار تومان اعلام شده بودگفت: برای نخستین بار امسال محصول کلزاکاران بطورمستقیم و از طریق شرکتها و کارگاههای روغن کشی با قیمت هرکیلو گرم هزارو650 تومان خریده شد.
ایرج بنیادی با بیان اینکه درحال حاضر در شهرستانهای رودبار، فومن و صومعه سرا کلزا کشت می شود گفت:حدود50 درصد از سطح زیر کشت کلزا درگیلان در قالب کشت دوم و بقیه نیز به عنوان محصول اصلی و در زمینهای اختصاصی کشت می شود .
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان بابیان اینکه حدود700 هکتار از زمینهای گیلان قابلیت کشت کلزا دارد گفت:درصورتی که درهمه این زمینها کلزا کشت شود با احتساب قیمت کنونی بطورمیانگین بین یک میلیارد و50 میلیون تا یک میلیارد و400 میلیون تومان برای کشاورزان گیلانی درآمد زایی دارد.
آقای بنیادی با بیان اینکه کشت کلزا در هر هکتار برای یک نفر شغل ایجادمی کند افزود: اگر700 هکتار زمینهای گیلان که مستعد کشت کلزا است ، زیر کشت برود حدود 700 نفر در فصل بیکاری مشغول به کارمی شوند.
وی بابیان اینکه گیاه کلزا نسبت به گندم، جو و برنج به آب کمتری نیاز دارد می گوید: زیرخاک کردن بقایای کلزا پس از برداشت این محصول علاوه بر افزایش مواد عالی خاک، سبب بهبود کیفیت فیزیکی و شیمیایی خاک و درنتیجه حاصلخیزی آن می شود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان با اشاره به اینکه کشت کلزا سبب افزایش توان غذایی خاک هم می شود گفت: کشت این دانه روغنی در نیمه دوم سال، ازشسته شدن خاک با بارانهای شدید می کاهد وضمن جلوگیری از فرسایش خاک ، از جاری شدن سیل نیز تا حدودی جلوگیری می کند.
این کارشناس مسائل کشاورزی با اشاره به این که درکشت کلزا، از آنجا که خاک بار دیگر شخم می خورد ، تراکم علفهای هرز کاهش می یابد افزود:این کار تا حدودی از مصرف کود و سم در تولید برنج، گندم و جو نیز می کاهد.
او گفت : برای مثال برای تولید برنج درهرهکتار بطور میانگین 120تا150کیلوگرم انواع کود و حدود 18کیلوگرم انواع سموم شیمیایی استفاده می شود که کشت کلزا می تواند با بالا بردن توان حاصلخیزی خاک و نیز کاهش علفهای هرز و آفتها حدود 50 درصد از مصرف انواع کود و سم بکاهد .
مدیرصنایع کشاورزی سازمان جهادکشاورزی گیلان نیز می گوید: ازمحصول هر
هکتار مزرعه کلزا بطور متوسط400تا 450 کیلوگرم روغن استحصال می شود.
آقای قنبری نژاد با بیان اینکه هرکیلوگرم روغن کلزا در بازار حدود 8 هزارتومان است گفت: اگر همه700هکتار زمینی که قابلیت کشت کلزا دارند زیرکشت برود، می توان 280 تا 315 تن روغن کلزا به ارزش 2 میلیارد و 240 میلیون تومان تولید کرد .
مدیرامور دام سازمان جهاد کشاورزی گیلان هم با بیان اینکه 58 درصد از گیاه کلزا را کنجاله آن تشکیل می دهد گفت:کنجاله ی کلزا براساس نوع فرآیند روغن کشی بطورمیانگین 18 تا 24 درصد پروتئین و یک تا 2 درصد هم روغن دارد.
جواد صفرزاده با اشاره به اینکه از کنجاله کلزا برای خوراک دام و طیور استفاده می شود افزود: در جیره غذایی طیور به ازای هر100 کیلوگرم جیره خشک ، 5 درصد کنجاله و برای گوساله پرواری هم به ازای هر100 کیلوگرم جیره خشک 15 درصد از کنجاله کلزا استفاده می شود .
وی قیمت هرکیلو کنجاله ی کلزا را در بازار، هزار و 30 تومان اعلام کرد و گفت : ازهر هکتار مزرعه کلزا حدود 700 کیلوگرم کنجاله به دست می آید که این مقدار پروتیین مورد نیاز پرورش 62 قطعه مرغ را تامین می کند .
مدیرامور دام سازمان جهاد کشاورزی گیلان با بیان اینکه سالانه بطورمیانگین 100 هزار تن کنجاله سویا به ارزش 150 میلیارد تومان برای تامین نیاز پروتئین دام و طیور وارد استان می شود گفت : با کشت کلزا و تهیه کنجاله این گیاه دراستان، بخش قابل توجهی از واردات کنجاله سویا هم کاهش خواهد یافت.
اما بررسی ها نشان می دهد با وجود همه مزایایی که کشت کلزا به همراه داردهمزمانی برداشت این محصول با کشت برنج، پراکندگی سطح زیرکشت وبارندگیهای شدید فصلی مهم ترین دلایل پایین بودن سطح زیرکشت این دانه روغنی در گیلان است
آقایان خانعلی پور ، باقری و پورآقایی، کلزاکاران شهرستان رودبار هم در گفتگو با خبرنگار واحد مرکزی خبر با اشاره به سودآور بودن و آسان تر بودن کشت کشت کلزا نسبت به محصولات دیگر، ضمن ابراز خرسندی از اقدام جهاد کشاورزی نسبت به پرداخت یارانه نقدی برای کشت کلزا، خواستار حمایت بیشتر کلزاکاران بودند.
این کشاورزان اعلام کردند چنانچه جهاد کشاورزی، تسهیلات ویژه ای برای تولید کلزا پرداخت کند، وسعت بیشتری از زمینهای خود را به کشت کلزا اختصاص خواهند داد.
کلزا کاران رودباری در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به از بین رفتن بخشی از محصولات شان بر اثر سرمازدگی و خشکسالی، خواستار حمایت بیشتر بیمه محصولات کشاورزی و پرداخت به موقع خسارتها بودند .
کوتاه سخن اینکه : باتوجه به سودآور بودن تولید کلزا و نیاز کشور به تامین مواد اولیه تولید روغن خوراکی، به نظر می رسد، بتوان با حمایت از کلزاکاران در قالب تسهیلات ویژه، تسریع در روند خدمات بیمه محصولات کشاورزی، شناسایی مناطق مستعد کشت کلزا و نیز معرفی ارقام پرمحصول و زودرس، تولید این محصول رادر گیلان افزایش داده و از خروج ارز برای واردات روغن و نهاده های پروتئینی دامی از جمله کنجاله، جلوگیری کرد .