در فضای رقابتی کنونی، واحدهای تولیدکننده صنعت غذا همچون بسیاری از صنایع دیگر برای تولید و فروش محصولات خود با مشکلات عدیدهای روبرو هستند. مصرفکنندگان متقاضی محصولات متنوع، خوش طعم، بهداشتی و با کیفیت هستند که همگی به طور مستقیم با فناوری تولید در ارتباط است. در واقع میتوان اذعان داشت امروزه بیشترین رقابت در صنعت غذا در ابعاد تکنولوژیک است.
در این میان بهرهگیری از آخرین فناوریهای روز دنیا برای حفظ و گسترش بازار صنعت غذا و فرآوری غذا امری ضروری بوده و آینده متعلق به محصولات و فرآوردههایی است که اهدافی همچون بهبود کارایی، طولانی شدن عمر ماندگاری و تازگی محصول، بهبود کیفیت و ایمنی غذا را از طریق بهرهگیری از فناوریهای نوین نظیر خلاء و نانو دنبال میکند.
براساس این گزارش: «نخستین همایش روشهای افزایش ماندگاری فرآوردههای غذایی»، (بدون مواد افزودنی) در حالی برگزار میشود که امنیت غذایی به عنوان عنصر اصلی سلامت جسمانی و روانی هر روز در کشورهای در حال توسعه، مورد تهدید قرار میگیرد.
سید علی مرتضوی رئیس این همایش در کنفرانس مطبوعاتی که پیش از ظهر امروز در دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد، بیان داشت: از بین رفتن بخش زیادی از محصولات کشاورزی و اتلاف آنها از چرخه تولید تا مصرف، به صورت امری رایج درآمده است.
* 35 درصد از محصولات کشاورزی در ایران از بین میرود
وی افزود: به طور متوسط 35 درصد محصولات کشاورزی در ایران در مراحل مختلف ضایع میشوند که این میزان، میتواند غذای 15 تا 20 میلیون نفر از جمعیت کشور را تامین کند.
رئیس نخستین همایش تولید فرآوردههای غذایی با ماندگاری بالا تصریح کرد: براساس آمار و ارقام هماکنون میزان ضایعات صیفیجات و سبزیجات در ایران 50 درصد و ضایعات نان بیش از 30 درصد است.
* صادرات 45 میلیون تن مواد غذایی
مرتضوی با بیان اینکه میزان صادرات مواد غذایی در حال حاضر تقریبا 45 میلیون تن به ارزش حدود 5 میلیارد دلار است، گفت: براساس برنامه پیشبینی شده، این میزان تا سال 1400 باید به چند برابر افزایش یابد و به حداقل 185 میلیون تن برسد.
وی افزود: در چند دهه آینده نیاز به غذا 2 برابر میشود، تغییرات آب و هوایی و کاهش ظرفیتهای تولید از یک سو و اجرای سیاستهای کلان در جهت رشد جمعیت از سوی دیگر، تقاضا برای غذا را بیشتر میکند، لذا اگر فکر اساسی برای رفع این نیاز صورت نگیرد، بحران گرسنگی در کشور حتمی خواهد بود.
رئیس نخستین همایش تولید فرآوردههای غذایی با ماندگاری بالا با اشاره به حادثهخیز بودن ایران به لحاظ شرایط طبیعی و اقلیمی گفت: این موضوع توجه ویژه به تولید مواد غذایی با ماندگاری بالا را امری اجتنابناپذیر کرده و در این همایش ارایه مقالات و گردهمایی متخصصان، بدون شک دستاوردهای قابل توجهی را به همراه خواهد داشت.
مرتضوی از تروریسم غذایی به عنوان مفهوم جدی در این حوزه یاد کرد و افزود: علاوه بر مشکلات طبیعی، بحث تأمین و توزیع غذای سالم در شرایط مختلف جنگی و حملات تروریستی تبدیل به یک چالش جدی شده است که موضوع افزایش ماندگاری غذا بسیار حائز اهمیت است.
وی اظهار داشت: نگاه کشورهای جهان سوم به مسأله خوراک، رفع گرسنگی است در حالی که باید این مسأله به رفع گرسنگی سلولی تبدیل شود به همین دلیل تولید ریزمغذیها، ویتامینها و ترکیبات مورد نیاز انسان از اهمیت فراوانی برخوردار میشود.
رئیس نخستین همایش روشهای افزایش ماندگاری فرآوردههای غذایی گفت: برگزاری همایش یاد شده گامی مؤثر در توجه بیشتر مسئولان کشور نسبت به اهمیت غذا است و توجه ویژه محققان و سرمایهگذاران کافی است تا در زمینه تولید فرآوردههای غذایی با ماندگاری بالا، کم حجم با انرژی زیاد و مزهای مناسب به صورت انبوه در کشور انجام شود.
مرتضوی اظهار داشت: جای تأسف است که با داشتن تکنولوژی قوی در حوزه مواد غذایی و محققان و دانشجویان فعال، همچنان در جایگاهی نامطرح در دنیا قرار داشته باشیم و این در حالی است که چندی پیش، نشریه نیوزویک با توجه به رشد جمعیت دنیا، درباره اهمیت غذا و مواد غذایی با تیتری برجسته به صراحت اعلام داشت که در آینده نزدیک، «غذا» سلاح است.
* 70 درصد درآمد خانوارها در کشورهای توسعه یافته صرف تأمین مواد غذایی میشود
وی همچنین به میزان هزینه خانوارها برای تأمین غذا اشاره کرد و افزود: در کشورهای در حال توسعه به طور میانگین خانوارها 70 درصد درآمدشان را صرف تأمین مواد غذایی میکنند در حالی که در کشورهای صنعتی این رقم بین 15 تا 18 درصد است.
رئیس نخستین همایش روشهای افزایش ماندگاری فرآوردههای غذایی با بیان اینکه مجلس شورای اسلامی در برگزاری این همایش دخیل است، بیان داشت: برای اینکه دستاوردهای و پیشنهادات نهایی در این همایش بدست آید از مسئولین قانونگذاری، اجرایی و بهداشتی کشور دعوت شده که در این همایش شرکت کنند.
مرتضوی با اشاره به آماری از وزارت تعاون گفت: صنایع غذایی از نظر ارزش افزوده در رتبه ششم کشور قرار دارد که این میزان 11 برابر ارزش افزوده لوازم صوتی و تصویری و 5.2 برابر صنایع نساجی و 4 برابر صنایع لاستیکی کشور است.
* جایگزینی مواد نگهدارنده طبیعی با شیمیایی هزینهبر است
در ادامه این نشست محمد حسین عزیزی دبیر علمی همایش گفت: طبق آمار بانک مرکزی حدود 25 درصد از درآمد خانوادهها در کشور به طور متوسط صرف غذا میشود در حالیکه این میزان در برخی از خانواده به 50 درصد و یا حتی بیشتر هم میرسد.
وی افزود: بنابراین غذا برای خانوارها مهم است و باید در حفظ و نگهداری آن با توجه به هزینه تولید بالا دقت شود و از ضایعات آن جلوگیری به عمل آورد.
دبیر علمی همایش در ادامه این نشست در مورد علت عدم استفاده از مواد نگهدارنده طبیعی در صنایع غذایی کشور، اظهار داشت: دلیل عمده آن گرانی این مواد و همچنین افزایش نهایی قیمت تولید است اما میتوان با فرهنگسازی در بین مردم این ذهنیت را در آنها بوجود آورد که با پرداخت هزینه بیشتر برای استفاده از مواد سالم غذایی سالم میتوان هزینههای درمانی را کاهش داد و این هزینهها را جایگزین یکدیگر کرد.
وی افزود: کل دنیا به سمت سالم سازی مواد غذایی در حال پیشروی است و ما هم در کشور جایگزینهای مناسب طبیعی به جای افزودنیهای شیمیایی داریم که این موضوع میتواند به سلامت جامعه کمک شایانی کند.
براساس این گزارش، این همایش در نظر دارد تا با بهرهگیری از تجارب کلیه کارشناسان و متخصصین علوم و صنایع غذایی کشور نگاه دقیقتری به روشهای متداول افزایش ماندگاری محصولات و تولیدات صنایع غذایی کشور در سه بخش مواد اولیه، فرآوری و تولید و همچنین بستهبندی و نگهداری داشته باشد.
هدایت پتانسیل تحقیقاتی کشور به سمت حل مشکلات صنایع غذایی کشور، بررسی روشهای افزایش ماندگاری محصول در بخشهای تهیه مواد اولیه، فرآوری و بستهبندی، بررسی تخصصی افزودنیهای مورد استفاده در صنایع غذایی کشور، شناسایی نیازهای پژوهشی صنایع غذایی کشور، معرفی روشهای جدید آنالیز افزودنیهای صنایع غذایی از جمله اهداف برگزاری این همایش است.
نخستین همایش و نمایشگاه تخصصی روشهای افزایش ماندگاری فرآوردههای غذایی، در تاریخ 12 و 13 اسفند ماه امسال در تهران برگزار میشود.